İngiltere 1066 yılında Normanlar tarafından istilaya uğramış, başka büyük bir istilaya uğramamıştır. İngiliz politikasının amacı eşitliği sağlamaktır.
1215’te Magna Carta imzalandı ve bu anlaşma ile kralın yetkileri sınırlandırıldı. Federal lordlarla bu antlaşma imzalanmıştır. Kral yetkilerini aristokratlar sınıfla paylaşmıştır. Bu belge insan hakları sözleşmesi falan değildir. Soyluların, toprak ağalarının çıkarlarını kral karşısında koruyan bir belgedir. Feodal beyler İngiltere’de her zaman etkili olduğu için kral güçlü yetkilere sahip olamamış. Mutlak monarşi doğası gereği İngiltere’de pek mümkün değildir.
1.Charles meclisi feshediyor ve aristokrat kesime ağır vergiler koyuyor. Fakat parlemento kralı tanımamış ve bir yasa çıkarmış. 1628 Haklar Bildirgesi yayınlandı. Oliver Cromwell halk ordusu kurarak kraliyete karşı bir savaş başlatıyor. İngiltere tarihinde ilk kez “cumhuriyet” kuruluyor. Fakat Cromwell seçilmiş krallığa özendiği için halka baskı uyguladı. Parlamento bundan rahatsız olduğu için Cromwell’in yerine Bourbon Hanedanından birini kral yaptılar.
Bir Fransız filozofu De Lome der ki;‘İngiliz parlamentosu her şeyi yapabilir. Sadece bir kadını erkek, bir erkeği kadın yapamaz.’
YÜRÜTME
- Yürütme gücü iki görünümlüdür. Bir yanda kral diğer yanda hükümet.
- Yürütme dediğimizde asıl yetkili başbakan+bakanlar kuruludur, yani hükümet.
- Kralın yaptığı her işlem ve belgeyi bakanlar kurulu da imzalamalıdır. Kralın tek başına hiçbir siyasal gücü yoktur.
Kralın görevleri;
- Yabancı diplomatik temsilcileri kabul etmek
- Yeni lordluklar oluşturmak
- Başbakan parlamento açılış konuşmasını yazar, kral okur
- Parlamentoyu feshedebilir
- Başbakanı atar
- Kral olağanüstü hallerde meclisi hükümetin isteğiyle feshedebilir. Tek başına feshedemez.
Yürütme = Kral +Özel kurul + Bakanlar kurulu
PARLEMENTER SİSTEM-BAŞKANLIK SİSTEMİ
İngiltere parlamenter sistem, Amerika başkanlık sistemi ile yönetilir. Peki, bu ne demek?
-Parlamenter sisteme göre; Bir ülkede bakanlar kurulu parlamentonun onayı ile iş başına geçiyorsa yani yürütme yasamanın içinden doğuyorsa orada parlamenter sistem vardır.
-Başkanlık sistemine göre; Yürütme ile yasamanın arasında tam bir ayrıklık vardır. Yürütmenin başındaki kişi, yani başkan meclis tarafından seçilip atanmaz. Halk tarafından seçilir.
Sonuç olarak; İngiltere’de parlamentonun onayı olmadan bir hükümet kurulamaz. Yürütmede güç dağılımı asimetriktir. Avam kamarası daha fazla yetkiye sahip.
YASAMA
- Yasamaya karşı bir sınır yok.
- İki yapılı meclis vardır: Lordlar kamarası ve Avam kamarası. Lordlar kamarası, Avam kamarasına göre çok az yetkiye sahiptir.
- Parlamentonun yaptığı yasaları denetleyecek bir organ yoktur. Kral veya başbakan yasalara karşı veto hakkına sahip değildir. Yani yasama gücüne konulmuş bir sınır yoktur.
- Parlamentoyu etkileyen sadece kamuoyudur. Parlamento üyeliği seçimlerinde 21 yaşını doldurmuş her İngiliz vatandaşı oy kullanabilir.
- Lordlar kamarasının Avam kamarasına karşı geciktirici veto yetkisi vardır.
Avam Kamarası:
- Avam kamarasındaki kişiler ‘genel oy’ ile seçilir. 5 senede 1 seçim yapılır.
- Çoğunluk sistemi vardır. İki tane baskın parti var: İşçi ve Muhafazakârlar
- İngiliz siyasal partileri hiçbir zaman sınıf partileri olmamıştır. Bir ideolojiyi savunmuşlar (Marksizm-Faşizm gibi). Ülkedeki partiler ideoloji değil program partileri olmuştur. Seçimleri kazanan parti, programını uygulamadan önce onu seçimleri kaybeden rakibinin programına daha fazla benzeyecek şekilde değiştirir.
- Seçimlerde dar bölgeli, tek turlu seçim yöntemi uygulanır.
Lordlar Kamarası:
- Bu kamaranın içerisinde 3 çeşit lord var: soydan gelen lordlar, kral tarafından (fakat gerçekte başbakan tarafından) ömür boyu atanan lordlar, hukuk lordları.
- İşçi partisi 1900’lerin başında soydan gelen lordları kaldırmıştır.
YARGI
- İngiltere’de yazılı bir anayasa yoktur, ama kanunları vardır. Bu kanunlar anayasa mahkemelerinde anayasa olarak değerlendirilir.
- 2009’da Anayasa Mahkemesinin kurulması ile yazılı bir anayasası olmuştur.
- Yasama ve yürütmenin denetlenmesi Anayasa Mahkemelerindedir. Bu görevi yerine getirenleri taç makamı(kral) atar.
- Yürütme, yargı üstünde müdahalede bulunabilir.
- Mahkemelerde çoğunluk sıradan kişilerden oluşur. Başkanları hukukçudur. Karar verilebilmesine olanak sağlamak için üye sayıları tek rakamlıdır.
- Mahkemelerin ayrı bir bütçeleri yoktur.
- İngiltere üniter bir devlet olduğundan 4 ayrı hukuk sistemi vardır. İngiltere, Galler, İskoçya, Kuzey İrlanda’da birbirinden farklı hukuk sistemlerine sahiptir.
Dünyadaki ülkelerin hepsinde kurumlar bir yasa içerisinde yer alır. Fakat iki istisnası var: İngiltere ve İsrail. Bu ülkelerde anayasal kurallar beş kaynaktan oluşur:
- Yasalar
- Hukukun temel ilkeleri
- Anayasa gelenekleri+yazılı kaynaklar
- Mahkeme kararları
- Parlamento içtüzüğü
- İngiltere’de baskı grupları çoktur. Parlamento üyeleri ve lordlar baskı grupları ile ilişki halindedir. Parlamentoya girmeden önce baskı gruplarıyla yakınlaşmışlardır. Kamuoyu oluşturmaya çalışan gruplar genellikle çıkar grupları değildir. İşlevleri yöneticilere yönelik olmadığından yönetimle doğrudan ilişkileri yoktur.
- İşçi Partisi’nin yapısı;
İki kurumu vardır: Yıllık kurultay ve Ulusal Yürütme Kongresi
Muhafazakâr Parti’nin yapısı;
3 organı vardır: Ulusal Birlik, Parti Meclis Grubu ve Merkez Bürosu
