Geçmiş dönemlere ait Karikatür ve Mizah dergilerinin incelenmesi, dönemin toplumsal ve sosyoekonomik durumunu tahlil etmek açısından yararlı olacak,önemin toplumunun gelişen politik sürece tepkileri ve Türk Karikatür ve Mizahının evriliş sürecini gözler önüne serecektir.
Osmanlı’da özellikle 1908 yılında gerçekleşen ‘Genç Türk’ devriminden sonra mizah dergileri halk arasında büyük ilgi gördü. Dergilerdeki karikatürler ve mizah yazıları, dönemin siyasi olaylarını nükteli bir biçimde yorumlayarak okurlara sundular. Ama bundan 120 yıl önce yaşanmış olan politik olaylar arasındaki bağlantıları yeterince bilmediğimizden bu karikatürlerin neleri ima ettiğini tam olarak anlayamayız.
Bu konuda Jön Türklerin başlattıkları devrim hareketi ile 1.Dünya Savaşının çıkışı arasında yaşanan çeşitli sorunların 3 ayrı mizah dergisi, Karagöz, Kalem ve Cem tarafından sık sık öne sürülen bir sava göre, Balkan Savaşı yenilgisi Türk toplumunda birçok kişinin Osmanlıcılık ideolojisine sırt çevirerek, azınlıkların boyun eğmek zorunda oldukları ulusal bir Türk devletinedönüşmeye zemin hazırladı. Hülasa Balkan Savaşları’nın sürdüğü Zaman dilimi içerisinde bu karikatürlerden anlaşıldığı üzere Osmanlı Ulusu fikrinin yerini giderek Türk Milliyetçiliği fikri aldı. Bu döneme ait karikatürlerin incelenip yorumlandığı , Tobias Heinzelmann’ın kaleme aldığı ‘Osmanlı Karikatüründe Balkan Sorunu’ Temel kaynak niteliğindedir
Kubilay Bayraktar
