Öncelikle bu sonic patlama nedir onu açıklıyorum. Ses hızından daha hızlı hareket eden cisimlerin, hareketleri sonucunda çıkan olay diyebiliriz en basit haliyle 🙂 Ses hızı, deniz seviyesinde ve 21ºC sıcaklıkta yaklaşık (343.2 metre/saniye) yaklaşık 1235.5 km/sa’dir. Günümüzde havacılık sanayisinde bu hızın aşılması çok zor değildir. Hatta 15 Temmuz darbe gecesinde bu patlamaları birçoğumuz görmüştük. İsterseniz aşağıda ki video da patlamalardan bir tanesini izleyebilirsiniz.
Normal uçakların birçoğu da ses hızını aşıyor fakat bu uçuşlar sırasında onların bıraktığı sonik patlamaları duymama sebebimiz yerden daha yüksekte uçtukları içindir. Yani sonik patlamaların duyulabilmesi için yere yakın bir şekilde uçmaları gerekiyor.
Şimdi ise sizlere ışığın oluşturduğu sonik patlamayı belirli açıklamalarla beraber göstereceğim. Bu görüntü ilk kez kaydedilmiştir 🙂
İlk olarak Washington Üniversitesi’nden optik mühendisi Jinyang Liang’ın önderliğinde yürütülen bir çalışmada araştırmacılar, içi kuru buz sisi doldurulmuş dar yapılı bir tüneli silikon kauçuğu ve alüminyum oksit tozundan yapılmış tabakalar arasına sıkıştırdılar ve tünel boyunca her biri sadece 7 pikosaniye (saniyenin trilyonda biri) olan yeşil lazer atımları gönderdiler. Sisin zerrecikleri arasında hareket eden ışığın tüneli çevreleyen plakalara sızabilen dalgalar oluşturduğunu fark ettiler. ‘Streak Camera’ adıyla bilinen ve ultra hızlı şekilde hareket eden nesneleri yakalayabilen bir kayıt cihazı kullanarak araştırmacılar, fotonik mach konisi olarak adlandırılan koni şeklindeki dalgaları kaydedebildiler. Tek bir pozda 100 milyar karelik görüntüleri yakalayabilen bu kayıt cihazı, ışığın ardında bıraktığı dalgaları resimlemek ile birlikte bilim insanlarına kareleri birleştirerek hareketli bir kayıt oluşturma imkanı tanıdı.
Ultra hızlı olayları gözlemleyebilmek için aynı olayı yüzlerce belki de binlerce defa resimleyerek kaydeden diğer cihazların aksine, bu yeni sistem tek bir pozda kaydedebiliyor ve farklı kareler çekerek birleştirebiliyor. Liang ve ekibinin başarısı, nöron aktiviteleri gibi her zaman aynı şekilde tekrarlanmayan ve tahmin edilemeyen karmaşık ve aşırı hızlı olayların gelecekte kaydedilebilmesinin önünü açmıştır.
